Is eachtra iontach é leabhar a rianú agus leabharlann iomlán a tharrtháil nó a atógáil. Tá ár mbailiúchán reatha comhdhéanta de leabharlanna 52 clochar de naoi n-ordú reiligiúnacha agus is cuid bheag ach suntasach den iomlán iad a choinníonn an Institiúid Náisiúnta Antraipeolaíochta agus Staire.
Ba de bharr mhian na gcéad Phroinsiasach ardoideachas a thabhairt do na dúchasaigh, chomh maith le críoch a chur le hoiliúint a chur ar na daoine reiligiúnacha féin a tháinig ón Spáinn le mion-orduithe.
Sampla den chéad cheann ba ea an Coláiste Santa Cruz de Tlatelolco, nuair a chuirtear in iúl gur mian le roinnt Proinsiasaigh eolas a bheith acu ar na creidimh dhúchasacha, ceIo agus an spéis a chríochnaíonn i go leor cásanna d’fhiontair tarrthála daonnúla. Droichead torthúil ab ea Tlatelolco don chur chuige seo. Ba thithe iad San Francisco el Grande, San Fernando, San Cosme, i measc daoine eile, ina bhfuair go leor Proinsiasaigh oiliúint a chríochnaigh a gcuid staidéir go dtí gur ghairm siad san ord.
Sna scoileanna seo, do na dúchasaigh, agus sna clochar, do na núíosaigh, coinníodh réimeas mainistreach le ranganna sa Laidin, sa Spáinnis, sa ghramadach agus san fhealsúnacht, in éineacht le catechism agus liotúirge. Mar thacaíocht leis na staidéir seo, cothaíodh na leabharlanna nó na siopaí leabhar, mar a tugadh orthu ag an am sin, le saothair a chuir ceisteanna bunúsacha agus gnéithe d’oidhreacht chultúrtha an tSean-Domhain ar fáil do mhic léinn.
Taifeadann na fardail saothair de chlasaicí na Gréige agus na Laidine: Arastatail, Plutarch, Virgil, Juvenal, Livy, Saint Augustine, aithreacha na hEaglaise agus ar ndóigh na Scrioptúir Naofa, i dteannta le catechisms, doctrines agus stór focal.
Cothaíodh na leabharlanna seo, ó bunaíodh iad, le rannchuidiú an eolais dhúchasach i réimse na míochaine réamh-Hispanic, na cógaseolaíochta, na staire agus na litríochta. Foinse eile a shaibhrigh iad ná Imprisean Mheicsiceo, táirge de chomhleá an dá chultúr, a scríobhadh i dteangacha dúchasacha. Scríobhadh Stór Focal Molina, an Psalmodia Christiana de Sahagún, agus go leor eile, i Nahuatl; daoine eile in Otomí, Purépecha agus Maya, scríofa ag na bráithre Pedro de Cante, Alonso Rangel, Luis de VilIalpando, Toribio de Benavente, Maturino Cilbert, chun cúpla ceann a ainmniú. Faoi cheannas an Laidineach mór Antonio VaIeriano, as Atzcapotzalco ó dhúchas, léirigh comhlacht aistritheoirí agus faisnéiseoirí ar chultúr dúchasach drámaí reiligiúnacha i Nahuatl chun an cruthú a éascú. D’aistrigh go leor saothar clasaiceach ag daoine dúchasacha trítheangacha, ag labhairt Nahuatl, Spáinnis agus Laidin. In éineacht leo, d’fhéadfaí diansaothrú na dtraidisiún ársa, mionsaothrú na gcód agus tiomsú teistiméireachtaí.
In ainneoin na dtoirmisc, na gcáineadh agus na gcoigistiú éagsúla a bhí ag printéirí Mheicsiceo, arna gcinneadh ag an gCoróin, bhí roinnt ann - mar Juan Pablos - a lean orthu ag priontáil saothair le Proinsiasaigh, Doiminicigh agus Agaistínigh i gCathair Mheicsiceo agus, dílis do shaincheapadh Sa 16ú haois, dhíol siad go díreach iad ina gceardlann. Táimid faoi chomaoin acu gur lean táirgeadh áirithe ar aghaidh, a shaibhrigh na siopaí leabhar leis an gcineál seo oibre.
Ní raibh na leabharlanna coinbhinsiúin díolmhaithe ón bhfadhb atá ann faoi láthair maidir le leabhair a chailleadh mar gheall ar ghoid agus díol ábhar leabharliosta cuid dá gcaomhnóirí. Mar thomhas ar chosaint ar chaillteanas réamhbheartaithe, thosaigh na leabharlanna ag úsáid an “Marc Dóiteáin”, a léirigh úinéireacht an leabhair agus a d’aithin go héasca é. Chruthaigh gach clochar lógó aisteach a foirmíodh beagnach i gcónaí le litreacha ainm an chlochair, cosúil leis na Proinsiasaigh agus na hÍosánaigh, nó ag baint úsáide as siombail an ordaithe, mar a rinne na Doiminicigh, Agaistínigh agus Carmelites, i measc nithe eile. Cuireadh an stampa seo i bhfeidhm i gciorruithe uachtaracha nó íochtaracha an ábhair chlóite, agus níos lú go minic sa ghearradh ingearach agus fiú taobh istigh den leabhar. Cuireadh iarann dearg-te ar an mbranda, agus dá bhrí sin a ainm “tine”.
Dealraíonn sé, áfach, gur tháinig goid leabhar i gclochar chomh minic sin go ndeachaigh na Proinsiasaigh chuig an pontiff Pius V chun stad a chur leis an staid seo le foraithne. Mar sin léigh muid sa Foraithne Pontifical, a tugadh sa Róimh an 14 Samhain, 1568, an méid seo a leanas:
Mar a cuireadh in iúl dúinn, níl náire ar chuid acu atá iontach lena gcoinsiasa agus iad tinn le saint na leabhair a thógáil amach as leabharlanna roinnt mainistreacha agus tithe de réir ord Bhráithre Naomh Proinsias chun pléisiúir, agus iad a choinneáil ina lámha lena n-úsáid, i mbaol a n-anamacha agus na leabharlanna féin, agus gan amhras beag ar na deartháireacha den ord céanna; Déanaimid, maidir leis seo, sa bheart a thaitneoidh lenár n-oifig, agus muid ag iarraidh leigheas tráthúil a chur ar fáil, go deonach agus an t-eolas cinnte atá againn, ordaímid faoi láthair gach duine de gach duine eaglasta tuata agus rialta in aon stát, céim, ord nó coinníoll a d’fhéadfadh a bheith acu, fiú nuair a lonraíonn siad le dínit na n-easpag, gan goid trí ghoid nó ar bhealach ar bith a thoimhdíonn siad ó na leabharlanna thuasluaite nó cuid acu, aon leabhar nó leabhar nótaí, ós rud é go dteastaíonn uainn muid féin a chur faoi réir aon cheann de na fuadaigh le pianbhreith an excommunication, agus socraímid nach féidir le duine ar bith, seachas an Pontiff Rómhánach, neamhshuim a fháil, ach amháin ag uair an bháis.
B’éigean an litir phroifisiúnta seo a chur sa phost in áit infheicthe i siopaí leabhar ionas go mbeadh gach duine ar an eolas faoin gcáineadh aspalda agus na pionóis a thabhaíonn aon duine a leithreasaigh saothar.
Ar an drochuair, lean an t-olc ar aghaidh in ainneoin iarrachtaí cur ina choinne. In ainneoin na n-imthosca dochracha seo, bunaíodh leabharlanna an-tábhachtach a chuimsigh go ginearálta an aidhm tacú le staidéar agus taighde a rinneadh i gclochar agus i scoileanna na n-orduithe reiligiúnacha a rinne soiscéal ar fud na Spáinne Nua. Bhí saibhreas cultúrtha ollmhór sna siopaí leabhar seo agus thug a gcomhtháthú idir na heilimintí éagsúla a bhí iontu luach sonrach luachmhar dóibh chun staidéar a dhéanamh ar chultúr na Spáinne Nua.
Ba lárionaid chultúir iad a d’fhorbair obair thaighde i go leor réimsí: staire, liteartha, teanga, eitneagrafaíoch, eolaíoch, staidéir ar Laidin agus teangacha dúchasacha, chomh maith le léamh agus scríbhneoireacht a mhúineadh do dhaoine dúchasacha.
Rinneadh na leabharlanna coinbhinsiúin a choigistiú le linn rialtas Juárez. Ionchorpraíodh na leabhair seo go hoifigiúil sa Leabharlann Náisiúnta, agus fuair leabharliosta agus díoltóirí leabhar i gCathair Mheicsiceo go leor eile.
Faoi láthair, is í feidhm na Leabharlainne Náisiúnta Antraipeolaíochta agus Staire na cúraimí a bhaineann le heagrú na gcistí coinbhinsiúin a chosnaíonn an Institiúid in Ionaid éagsúla INAH na Poblachta a chomhordú, d’fhonn iad a chur ag seirbhís taighde.
Is dúshlán é bailiúcháin a chomhcheangal, siopaí leabhar gach clochar a chomhtháthú agus, a mhéid is féidir, a bhfardal a ardú agus, mar a dúirt mé ag an tús, eachtra iontach tarraingteach. Sa chiall seo, tá na "Marcanna Dóiteáin" an-úsáideach mar tugann siad an leid dúinn leabharlanna an chlochair agus a mbailiúcháin a atógáil. Gan iad, bheadh an tasc seo dodhéanta, mar sin a thábhachtaí atá sé. Is é an spéis atá againn é seo a bhaint amach ná taighde a sholáthar leis an bhféidearthacht eolas a bheith againn, trí bhailiúchán aitheanta, ar idé-eolaíocht nó sruthanna fealsúnachta, diagachta agus morálta gach ordaithe agus tionchar na ndaoine sin ina ghníomh soiscéalaíoch agus aspalda.
Tarrtháil, chomh maith le gach saothar a shainaithint, trí chatalóga, luachanna cultúrtha na Spáinne Nua, ag soláthar na saoráidí dá staidéar.
Tar éis seacht mbliana d’obair sa líne seo, tá comhtháthú agus comhdhlúthú na mbailiúchán bainte amach de réir a dtionscnaimh nó a mbunús coinbhinsiúin, a bpróiseáil theicniúil agus ullmhúchán ionstraimí comhairliúcháin: 18 catalóg foilsithe agus fardal ginearálta de na cistí a chosnaíonn na gardaí INAH, atá le feiceáil go luath, staidéir maidir lena scaipeadh agus a gcomhairliúchán, chomh maith le gníomhaíochtaí atá dírithe ar a gcaomhnú.
Tá 12 mhíle imleabhar sa Leabharlann Náisiúnta Antraipeolaíochta agus Staire ó na horduithe reiligiúnacha seo a leanas: Capuchins, Augustinians, Franciscans, Carmelites agus an pobal oratorians de San Felipe Neri, a seasann an Seminary Morelia, Fray Felipe de Lasco. , Francisco Uraga, Seimineár Comhréireach Chathair Mheicsiceo, Oifig an Fhiosrúcháin Naofa agus Coláiste Santa María de Todos los Santos. Tagann na cistí leabharliosta den chineál seo atá le fáil ag na gardaí lNAH i Guadalupe, Zacatecas, san iar-chlochar den ainm céanna, agus tagann siad ón gcoláiste bolscaireachta a bhí ag na Proinsiasaigh sa chlochar sin (13,000 teideal). , Guanajuato (4,500 teideal), agus i Cuitzeo, Michoacán, le thart ar 1,200 teideal. Ag an Casa de Morelos, i Morelia, Michoacán, le 2,000 teideal, mar atá i Querétaro, le 12,500 teideal ó chlochair éagsúla sa réigiún. Tá stór eile in Ard-Mhúsaem na Viceroyalty, áit a bhfuil na leabharlanna a bhaineann leis na hÍosánaigh agus na Doiminicigh, le 4,500 teideal, agus in iar-chlochar Santa Mónica i gcathair Puebla, le 2,500 teideal lonnaithe.
Teagmháil leis na leabhair Eorpacha agus Nua-Hispanic, eolaíochta agus reiligiúnacha seo ó am atá thart a thugann aitheantas dúinn, a spreagann meas, urraim agus fáilte dúinn agus muid ag éileamh ár n-aird i dtreo cuimhne stairiúil a bhíonn ag streachailt le maireachtáil in ainneoin tréigean agus faillí tuata sa gur scaoil liobrálachas buacach an idé-eolaíocht Chaitliceach choilíneach sin.
Deir Ignacio Osorio leis na leabharlanna Nua Spáinneacha seo, "is finnéithe iad agus is minic a ghníomhaíonn cathanna costasacha eolaíochta agus idé-eolaíocha trínar ghlac Hispanics Nua fís Eorpach an domhain ar dtús agus sa dara háit d’fhorbair siad a dtionscadal stairiúil féin"
Éilíonn tábhacht agus maireachtáil na mbailiúchán bibleagrafaíochta coinbhinsiúin seo ár n-iarracht is fearr.
